Door droogte dreigt een strop voor 1 miljoen huiseigenaren. Grote kans dat ze namelijk zelf opdraaien voor de schade aan huizen. Die kan oplopen tot 60 miljard euro. Toezichthouder AFM is bezorgd en wil dat huizenbezitters deze risico’s gaan melden bij de verkoop.

Het herstellen van schade aan funderingen veroorzaakt door droogte kost tussen de 54.000 en 100.000 per huis, blijkt uit onderzoek dat eerder dit jaar werd gepubliceerd in ESB, een tijdschrift voor economen. Onderaan de streep kan dit in 2050 een schadepost van in totaal 60 miljard euro opleveren. 

Droogte is een grote bedreiging voor woningen, waarschuwt het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF). Volgens data van deze onafhankelijke stichting krijgen 1 miljoen huizen gebouwd voor 1970 te maken met schade aan de fundering door droogte. 

Op onderstaand kaartje kun je zien waar de meldingen vandaan komen die nu al worden gedaan over funderingsschade. 

Sowieso hebben funderingen natuurlijk niet het eeuwige leven, maar (langdurige) droogte verhoogt de kans op schade. Het kan bodemdaling veroorzaken, of een daling van de grondwaterstand. En dat vergroot weer de kans op paalrot en verzakking. 

Problemen in de Lingewaard

In de gemeente Lingewaard, tussen Arnhem en Nijmegen in, kunnen ze erover meepraten. Er is zelfs een platform opgericht om te onderzoeken hoe groot de schade is en hoe het probleem aangepakt kan worden. Er hebben zich zo’n vijftig huiseigenaren bij aangesloten, met meldingen die variëren van ramen die uit het lood staan of scheve kasten tot enorme scheuren in de muren.

Een van hen is Ellen Lamers uit Doornenburg. In haar huis zitten zowel binnen als buiten grote scheuren. En op sommige plekken laat het plafond los. “Het raam moet ik voortdurend schaven, omdat het anders niet meer open of dicht kan”, vertelt zij. 

Haar hele huis staat ook scheef. “Een hele hoek zakt weg”, zegt Lamers. “Als ik helemaal wil herstellen ben ik misschien wel 100.000 euro kwijt”, schat zij. “Ik kan me er niet tegen verzekeren dus alles op eigen kosten”, voegt ze toe. En dan heeft ze nog geen zekerheid dat het definitief is opgelost.

Groot deel Nederland is risicogebied

Tegen dit soort schade kun je je inderdaad niet verzekeren, bevestigt de Autoriteit Financiële Markten (AFM). En ook schade door overstromingen wordt lang niet altijd gedekt. En dat terwijl 59 procent van het landoppervlak hiermee te maken kan krijgen. 

Ruim een kwart van ons land ligt onder zeeniveau, 29 procent kan overstromen als rivieren massaal buiten hun oevers treden en 4 procent ligt buitendijks, berekende het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). 

Huiseigenaren – en potentiële kopers – zijn zich volgens de AFM onvoldoende bewust van deze risico’s. “En als mensen niet weten dat dat het risico is, dan nemen ze dat ook niet mee als ze de prijs bepalen”, aldus Laura van Geest, bestuursvoorzitter van de toezichthouder. Die is belast met de financiële stabiliteit van consumenten.

Je hoeft geen rekenwonder te zijn om de zorgen van de AFM te snappen, met schade van tienduizenden euro’s in je achterhoofd. Stel dat deze kosten terechtkomen bij de koper, dan heeft die een flinke kat in de zak gekocht. En mogelijk te veel geleend in verhouding tot wat het huis eigenlijk waard is. 

Kans op grote restschuld

Omgekeerd is ook vervelend: stel dat de mogelijke schade wordt afgetrokken van de verkoopprijs, dan blijft de verkoper mogelijk met een restschuld zitten. En ook voor een huizenbezitter die geen verhuisplannen heeft, is schade een probleem. De meeste huiseigenaren zullen geen onderhoudspotje hebben dat genoeg is om de tienduizenden euro’s op te kunnen hoesten die herstel van dit soort schade naar schatting kost.

De AFM pleit daarom voor meer transparantie. “Wij vinden het belangrijk dat er meer helderheid komt over die funderingsrisico’s en dat vraagt allereerst meer data, betere data, dus dat is het eerste”, zegt Van Geest.

Verplicht of niet?

“Vervolgens willen we natuurlijk dat die data ook wordt meegenomen op het moment dat het huis wordt verkocht en gekocht”, aldus de topvrouw van de AFM. De verkoper of verkopende makelaar zou een koper moeten informeren over het risico op problemen met de fundering of de kans op overstromingen.

In eerste instantie hoopt de AFM dat de markt dit uit zichzelf gaat doen. “Wij zijn vooral geïnteresseerd in het resultaat”, zegt Van Geest. “Maar als zelfregulering niet werkt, dan hopen wij natuurlijk op een verplichting van de overheid.” 

Lees ook:

Huis op het oog met energielabel A of B? Dan 10.000 extra lenen

Verder zouden de klimaatrisico’s ook in het taxatierapport meegerekend moeten worden, als het aan de AFM ligt. Op die manier wordt voorkomen dat huizenkopers te veel geld lenen. Geld dat ze eigenlijk nodig hebben om hun huis te laten repareren als er schade aan de fundering ontstaat of als de boel overstroomt. 

Sowieso moeten aanbieders van hypotheken als het aan de AFM ligt rekening houden met klimaatschade. Bij het bepalen van het maximale hypotheekbedrag zou dan ook rekening gehouden moeten worden met kosten voor het repareren van overstromingsschade.

Op de Haagse agenda

Er gloort wel een klein beetje hoop voor huiseigenaren. Eind oktober – vlak voor het verkiezingsreces – is een motie aangenomen in de Tweede Kamer waarin het kabinet wordt opgeroepen om met plannen te komen om de kosten voor herstel eerlijk te verdelen. Gemeenten en waterschappen, verantwoordelijk voor bijvoorbeeld het grondwaterpeil, zouden dan ook een deel van de herstelkosten voor hun rekening moeten nemen. 

Bron RTL Nieuws – 7 november 2023 16:03 – Michaël Niewold